Autorzy

Prusacy wojny pragną. Jeżeli niemieccy członkowie cywilizacji łacińskiej wojny nie pragną, niechże się czymś różnią od tamtych - a przede wszystkim niech nie powtarzają za pruską panią matką piosenki o „korytarzu” – bo tą drogą rozpęta się z wszelką a wszelką pewnością nową wojnę europejską. A wtedy albo koniec cywilizacji chrześcijańsko-klasycznej, albo musi nareszcie nastać raz koniec Prus. Żadnemu Niemcowi nie spadłby przez to włos z głowy, owszem, odetchnęłyby Niemcy.

Stanisław Srokowski ceniony jest głównie za ekspresyjny styl, wstrząsające opowiadania i powieści kresowe. Motywy z jego książek i wyznań złożyły się na wybitny film Wojciecha Smarzowskiego, „Wołyń”. Obecnie pisarz wrócił do poezji. I to w zaskakujący sposób. Związany z awangardą literacką XX w., jawi się w tym zbiorze, jako wysublimowany erudyta tradycyjnych wierszy klasycznych.

A świat duchów? Od dzieciństwa żył w takim świecie. Kresowe dwory, zamki i pałace, bujna natura, lasy i góry, czary, gusła i zaklęcia wypełniały jego wyobraźnię zjawami, widmami i demonami.

Z biegiem lat już nie fantazja przetwarzała je w koszmarne rojenia i sny, lecz brutalna rzeczywistość, z której wyłaniały się ukraińskie krwawe mordy, rzezie, zbrodnie i zagłada polskich ziem kresowych. Owe akty realnego ludobójstwa nakładały się na lęki i wizje wczesnych dziecinnych lat, tworząc w poezji ów szczególny związek sztuki z życiem, emocji ze zbrodnią, piękna z szaleństwem. Doszły do tego mity greckie, w których odnajduje poeta znakomity materiał twórczy dla analogii i metaforycznych skojarzeń, w brawurowy i fantazyjny sposób łączących głęboko ukrytą w naturze ludzkiej potrzebę przerzucania mostów ponad epokami. Ujawnia w nowym zbiorze poetyckim kod kulturowy, który każe powracać literaturze do źródeł, a kulturę, jako potężną, historyczną siłę zanurza w dramatycznej współczesności i poszukuje egzystencjalnego początku. Łączy odmienne czasy, zjawiska, legendy i postaci, rzeczy i fantasmagorie, i buduje ponadczasowe laboratorium jedności ducha. Ten śmiały i radykalny sposób widzenia zjawisk kulturowych, filozoficznych i metafizycznych otwiera ogromne możliwości interpretacyjne dla nowej mitologii świata. Z pewnością głos Srokowskiego w tej materii brzmi, jako głos porywający, nowatorski i oryginalny.

Książka zawiera wybór publikacji zamieszczonych w ostatnich latach w portalu internetowym „Magna Polonia” i w czasopiśmie pod tym samym tytułem. Tytuł książki
jest efektem współdziałania autora z wydawcą. Małe kroki ku Wielkiej Polsce. „Wielkiej” – to znaczy – jakiej? Zasobnej, silnej, groźnej dla wrogów i pozwalającej  obywatelom – jak to zauważył kiedyś kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski – na „wolności zażywanie”.

--Stanisław Michalkiewicz

Kto ocali u nas cywilizację łacińską? Jedną tylko znam siłę do tego zdatną i powołaną: Kościół. Tu, w Europie w ogóle, jest to jego cywilizacja, jego córa, bronić mu przeto wypadnie swej własności, swego żywiołu. Ale powodzenie zależy od tego, czy miłośnicy tej cywilizacji zrozumieją, że nie obronią jej, jeśli nie staną zarazem w szeregach Kościoła. W tej walce trzeba być koniecznie katolikiem, inaczej walka będzie próżną. Można by nawet wyrazić się, że wystarcza walczyć o katolickość Polski, a gdy obronimy Kościół, cywilizacja łacińska będzie nam przydana, ocalona.

Rozprawka niniejsza ma na celu wykazanie, że polską była od początku, a zrazu wyłącznie polską, ziemia, zwana powszechnie przez nas samych Rusią. Zazwyczaj uważamy się w kraju tym za żywioł osadniczy, przybyły dopiero w drugiej połowie XIV wieku, za Kazimierza Wielkiego. Kiedy już chcemy silnie zaakcentować prawa nasze do dawnego województwa ruskiego, wołamy, żeśmy te prawa zasiedli tam od sześciu wieków. Pogląd taki jest całkiem mylny, a zrodził się.... z nazwy kraju. Świadectwa historyczne mówią wyraźnie o pierwotnej polskości Rusi Czerwonej, a na czele ich kroczy najstarsza kronika ruska, tak zwana Nestora.

(...) Aż do XVI wieku nikt nie pomyślał, iżby państwo miało zajmować się szkolnictwem. Przez całe wieki szkoły były monopolem Kościoła, nie z zasady wcale, lecz z konieczności, bo tylko duchowieństwo mogło udzielać nauki książkowej, gdyż tylko ono ją posiadało. Dopiero protestantyzm stał się pomostem do szkoły państwowej. (...) Uważałem za potrzebne podać ten przegląd, ażeby wykazać, że pomysł szkoły państwowej, a tym bardziej monopolu, jest wcale niedawnej daty; że nie są to bynajmniej rzeczy „rozumiejące się same przez się”, lecz wynikłe z okoliczności. Mówiąc na ogół, jest to dar protestantyzmu.

Fragment eseju

Oto jest! Wreszcie nastał w Polsce socjalizm! I to jaki! Socjalizm jakim pragnęli go widzieć (((jego twórcy))), socjalizm z całkowicie  ludzką twarzą. Wreszcie zniknęły wszelkie konserwatywne przesądy rodem ze średniowiecza, umilkły dzwony kościelne, zniknęła własność (teraz wszyscy mają po równo!), skruszyły się bzdurne małżeńskie konwenanse – czas na wolną miłość! Nie ma już policji i wojska, nie trzeba martwić się wychowaniem dzieci. O wszystko wszak zadba państwo, nawet o tak prozaiczne sprawy jak napełnienie żołądka towarzyszy, rzecz jasna, w państwowych jadłodajniach. Nie trzeba już leżeć krzyżem w kościele, aby wybłagać  sobie raj po śmierci. Bo i po co, skoro nastał raj na ziemi? Brzmi to utopijnie? Nie martwcie się! O wszystko zadba towarzysz Edmund Utopijski, a błogosławić mu będą “święci” socjalizmu – Marx, Lassalle, Bebel.

 Czy coś może pójść nie tak? 

Zadawano sobie już dawno pytanie, czy zachodzi związek pomiędzy pojęciami politycznymi świata protestanckiego, a jego zasadami teologicznymi. Niektórzy twierdzą, że bez znajomości teologii protestanckiej nie można wręcz zrozumieć kierunków polityki protestanckiej, gdyż one z teologii ich wyrosły – pisze w zapomnianym eseju prof. Feliks Koneczny.

Głęboko przemawia mi do przekonania sylogizm Józefa Szujskiego (1835-1883), który pisał o „fałszywej historii jako mistrzyni fałszywej polityki”. Anegdotycznie akurat ten cytat zawdzięczam człowiekowi, który w swej politycznej praktyce w sposób wręcz idealny zilustrował tezę Szujskiego - Bronisławowi Geremkowi (1932-2008) - a który tak chętnie posługiwał się może nawet lepszą od oryginału...

Za czasów Sobieskich były w Europie cztery cywilizacje, tak samo, jak obecnie: łacińska, bizantyńska, żydowska, turańska. Żydowska kwitnęła w Polsce w najlepsze, ale nie promieniowała na społeczeństwo polskie; o tym jeszcze nie było mowy! Bizantyńskiej nie było wówczas w Polsce ni śladu. Turańska udzielała się od Kozaczyzny i Moskwy, poniekąd też przez wpływy tureckie. Rodzimą w Polsce była cywilizacja łacińska.