Średniowiecze

Reprint. Książka opowiada o życiu jednego z najbardziej znanych przeciwników zła i brudu w Kościele Zachodnim. Jeśli Savonarola nie był heretykiem, ani schizmatykiem, to kim był właściwie? Można go chyba nazwać reformatorem, co poróżniło go z papiestwem do tego stopnia, iż musiał stracić życie... Hieronim (Girolamo) Savonarola urodził się 21 września 1452 roku. Wychowaniem chłopaka, najmłodszego spośród rodzeństwa, zajął się dziadek – lekarz nadworny książąt D'Este z Ferrary. Mniemał, iż jeśli zapewni wnukowi gruntowne wykształcenie i towarzyską ogładę, uczyni go tym samym szczęśliwym. Tu wszakże się pomylił. Hieronim bowiem nie był w niczym podobny do swoich rówieśników. Skryty, zamknięty w sobie, nadzwyczaj nieśmiały, pogardzający światem poeta... Gdyby go było stać na więcej odwagi, pewnie zaakceptowałby ów świat, w którym żyć mu wypadło takim, jakim był. Ale skoro go nie było stać, pozostawało jedno – schronienie się w czymś wyimaginowanym, własnym i bezpiecznym.

Bitwa pod Cedynią to pierwsze poświadczone w źródłach starcie polsko-niemieckie. Stoczona 24 czerwca 972 roku do dziś jeszcze wzbudza silne emocje i wywołuje spory wśród historyków. Zakończyła się ona triumfem armii piastowskiej dowodzonej przez księcia Mieszka I.

Jakie okoliczności towarzyszyły wybuchowi wojny polsko-niemieckiej? Dlaczego margrabia łużycki Hodon zdecydował się zaatakować Mieszka? W jaki sposób słowiańskiemu księciu udało się pokonać lepiej wyszkolone i uzbrojone zachodnie rycerstwo?

Na te i inne pytania Mariusz Samp stara się znaleźć odpowiedź w swojej najnowszej książce poświęconej historii średniowiecza. Zabiera czytelnika w najodleglejsze czasy naszej państwowości, o których w dalszym ciągu niewiele wiadomo.

 "Początek mojej pracy pisarskiej związanej ze średniowieczem miał miejsce kilkanaście lat po ukończeniu przeze mnie École des Chartes, gdy byłam olśniona moim własnym odkryciem tej epoki. W rzeczy samej, w tamtych czasach każdy absolwent liceum czy studiów wyższych, na poziomie licencjatu, z zakresu humanistyki klasycznej nosił w sobie przekonanie, że „średniowiecze” było bardzo „mroczną” epoką. Podczas zajęć z literatury pięknej i historii wkładano nam do głów solidny arsenał gotowych sądów, które studentów Tomasza z Akwinu kazały nam postrzegać jako głupców, a budowniczych opactwa Le Thoronet – jako barbarzyńców. W tych mrocznych czasach nie było niczego, co zasługiwałoby na uwagę. Dlatego w pewnym stopniu niechętnie zdecydowałam się na studia w École des Chartes, która miała otworzyć przede mną karierę kustosza bibliotecznego. A tymczasem ta uczelnia otworzyła przede mną drzwi do innego świata. I oto po upływie ponad trzech lat studiów, którym często towarzyszyły nieprzespane noce, gdy przygotowywałam się do egzaminów na przykład z bibliotekoznawstwa czy archiwistyki, ta epoka nazywana „mroczną” objawiła mi się skąpana w świetle, którego istnienia nigdy wcześniej nie podejrzewałam". (Fragment książki)

Syn Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy objął rządy po śmierci ojca w 992 roku. O władzę musiał walczyć z macochą i przyrodnimi braćmi, których ostatecznie wypędził z kraju i mógł panować samodzielnie. Wspierał chrystianizację Polski, prowadził ekspansywną politykę i nie wahał się przystępować do wojny, gdy służyło to obronie interesów kraju. Przez wiele lat zabiegał o królewską koronę, którą zdobył dopiero w 1025 roku.

W najnowszej książce Mariusza Sampa pasjonaci dziejów politycznych będą mieli doskonałą okazję, by przyjrzeć się dyplomatycznym zdolnościom naszego pierwszego króla, a miłośnicy militariów prześledzą przebieg kolejnych działań zbrojnych z udziałem wojowniczego Piasta. Co istotne, autor stara się przedstawić Bolesława nie tylko jako wielkiego wodza, ale też jako mężczyznę z krwi i kości. Jakim był człowiekiem, mężem i ojcem? Życie prywatne Bolesława Chrobrego jest równie barwne jak jego polityczne zmagania, pełne namiętności i wielkich ambicji.

Bolesław III Krzywousty, jeden z najbardziej rozpoznawalnych władców piastowskich, objął samodzielne rządy nad Wisłą w 1102 roku. Rządził przez trzydzieści sześć lat, co plasuje go w czołówce najdłużej polskich panujących. Czego przez ten czas dokonał? Jak ocenić jego działania?

Znakomicie napisana, obalająca rozpowszechnione mity historia zbrojnych wypraw, mających na celu odzyskanie chrześcijańskich ziem zagrabionych przez muzułmanów.

Rok 1018

Dla państwa piastowskiego i dla jego władcy to czas brzemienny w skutki. To rok sukcesów wieńczących długotrwałą walkę Bolesława Chrobrego o zdobycie dominującej pozycji w Europie Środkowo-Wschodniej i o międzynarodowe uznanie statusu gracza o formacie niemal kontynentalnym. Syn Mieszka rządził bowiem z rozmachem, jakiego nie miał nikt przed nim – ani nikt po nim.

Bolesław Chrobry był niewątpliwie „lwem ryczącym” (jak go nazwał Thietmar), którego ryk odbijał się złowrogim echem w sąsiednich państwach, a w 1018 roku dotarł nawet odległym pomrukiem aż do Konstantynopola.
– autor

Pobożni władcy czy żądni krwi zbrodniarze?

Łagodne białogłowy czy podstępne uwodzicielki?

Nowa książka Sławomira Leśniewskiego o średniowiecznych polskich władcach

Do niedawna wydawało się, że o pierwszych władcach Polski wiadomo wszystko. Tymczasem najnowsze odkrycia naukowe pokazują, że im więcej o Piastach wiemy, tym więcej pojawia się nowych pytań i tajemnic do odkrycia. Z fenomenem rodu Piastów w swej najnowszej książce postanowił zmierzyć się popularyzator historii Sławomir Leśniewski.

Drzewo to barwna podróż przez świat słowiańskich mitów – zapomniany, tajemniczy, ale jakże intrygujący.

Dzikowy skarb to pierwsza powieść z cyklu powieści piastowskich autorstwa Karola Bunscha. Wartka akcja, w której fakty historyczne zręcznie przeplatane są fikcją literacką, toczy się wokół początków państwa polskiego i najważniejszych wydarzeń z tamtego okresu. Razem z bohaterami poznamy okoliczności początków panowania Mieszka I, Chrztu Polski, pokonania Wichmana i Wieletów, czy bitwę pod Cedynią.  

Jest to reprint pierwszego polskiego opracowania tekstu „Eddy” z roku 1807. Edda to najstarszy zabytek piśmiennictwa islandzkiego, datowany na IX wiek n.e. Składa się z 29 pieśni, z których 10 było poświęconych bogom (mityczne) oraz 19 poświęconym bohaterom i wojownikom, napisanych stylem, który od niej właśnie został nazwany eddycznym. Pieśni Eddy starszej to utwory mitologiczne oraz pieśni heroiczne; są one bogatym źródłem wiedzy o staroskandynawskich zwyczajach i wierzeniach. Wszystkie pieśni Eddy są anonimowe, prawdopodobnie ich autorzy powtórzyli tylko zasłyszane opowieści.

"W dniu 27 listopada 1095 roku, który był dziesiątym dniem synodu w Clermont, Urban II wezwał więc cały świat chrześcijański do chwycenia za broń, a było to wezwanie Namiestnika Chrystusowego do obrony wiary zagrożonej przez kolejną muzułmańską inwazję, wezwanie prawdziwego spadkobiercy rzymskich cesarzy do obrony Zachodu, wezwanie najwyższego autorytetu w Europie do ochrony tejże Europy przed plemionami azjatyckich zdobywców – następców Attyli i prekursorów Mahometa II. (…) Działaniom Urbana II Europa zawdzięczała z jednej strony ideę krucjaty, a z drugiej strony jej sukces. Turecki islam, który niemal całkowicie przepędził Bizantyńczyków z Azji, około roku 1090 szykował się do podboju Europy. Dziesięć lat później nie tylko zostało odsunięte zagrożenie od Konstantynopola, nie tylko połowa Azji Mniejszej została przywrócona cywilizacji greckiej, ale także nadmorska część Syrii oraz Palestyna stały się koloniami Franków. Katastrofa z roku 1453, która mogła wydarzyć się już w roku 1090, została odsunięta w czasie o ponad trzysta pięćdziesiąt lat. I to wszystko stanowiło przemyślane, świadome dzieło Urbana II. Na znak wielkiego papieża wody potopu się zatrzymały, katastrofa, która wydawała się czymś nieuniknionym, została zażegnana, a sprawy nagle przybrały zupełnie inny obrót."           

(Fragment książki)

Glaukopis – kwartalnik o charakterze naukowym. Pismo ukazuje się od 2003 roku. Zajmuje się nieznanymi aspektami najnowszej historii Polski i Europy.

Herosi ze starogermańskich opowieści zabijali potwory, pokonywali wrogów, zdobywali skarby i piękne kobiety. Żyli w świecie wielorękich olbrzymów, podstępnych karłów, gigantycznych węży, bezlitosnych wiedźm, widzących przyszłość wieszczów. Losem wszystkich tych niezwykłych istot rządziło przeznaczenie tkane przez Norny, prządki zdarzeń. Zapraszamy do mrocznego świata herosów germańskich.

Książka opisuje przyczyny, przebiegi i skutki wojen o Gdańsk na przestrzeni 10 wieków. Pomimo że treść oparta jest na wieloletnich studiach pisemnych źródeł historycznych oraz licznych opracowaniach wybitnych badaczy historii, niniejsza praca jest publikacją popularnonaukową, przeznaczoną dla osób ciekawych przeszłości.

Następna po Homo nobilis odsłona badań nad wzorami i wzorcami osobowymi, które w każdej epoce kształtują postawy i styl życia ludzi. Tym razem autorka na podstawie źródeł, głównie kronikarskich, analizuje sylwetkę wzorcowego wojownika i rycerza w średniowiecznej Polsce. Jakie powinien mieć cechy? Jakie umiejętności? Jak powinien postępować w walce i w życiu codziennym? Czego od niego wymagał władca, a czego rodzina? Przy okazji poszukiwania odpowiedzi na te pytania poznajemy barwną panoramę średniowiecznej Polski, a zwłaszcza życia jej elity.

Napisana z rozmachem i ogromną erudycją książka, będąca wynikiem wielu lat podróży i poszukiwań przedstawia historię młodej polskiej królowej Jadwigi Andegaweńskiej, historię, tym ciekawszą, że widzianą oczami Amerykanki zafascynowanej Polską i polskością.

Jadwiga Andegaweńska – król-kobieta na polskim tronie – otworzyła swoim panowaniem nową epokę w dziejach Polski. Mimo że żyła krótko, szczególnie mocno wpłynęła na dalsze losy królestwa, którym władała stając się symbolem narodowych aspiracji i źródłem dumy. To opowieść ważna dla polskich dziejów, ale także interesująca jako historia wielkiej miłości i wielkiego poświęcenia.

Wsłuchaj się w szczęk oręża na grunwaldzkich polach. Obejrzyj zamek w Trokach, poczuj piękno renesansowej architektury wawelskiego wzgórza. Wędruj renesansowymi śladami po polskich Kresach,a w Krzemieńcu wraz z królową Boną zaangażuj się w poszukiwania żony dla jej syna, Zygmunta Augusta.

Najpopularniejszy polski historyk wyrusza z synem w podróż do najważniejszych miejsc wspólnego polsko-litewskiego państwa. Efektem tych rodzinnych wędrówek jest unikalne połączenie osobistego przewodnika oraz literatury podróżniczej z barwną historyczną narracją.

Ta książka to zachęta do wyruszenia w jedyną w swoim rodzaju podróż w czasie i przestrzeni. Możesz w nią wyruszyć sam albo z bliskimi. Możesz też po prostu zamknąć oczy i przenieść się we wspaniały świat Polski Jagiellonów.

Mieszko I czy Bolesław Chrobry mają status legendarnych wręcz władców. Dlaczego wraz z nimi nie wymienia się także Kazimierza Odnowiciela, wnuka Chrobrego, który podniósł nasze państwo z upadku?

Król Danii – Eryk II Pamiętny planował ekspansję na ziemie Słowian połabskich i Pomorze Zachodnie. Szczególnie korciło go zajęcie wyspy Rugii. Nie uwzględnił jednak siły Ranów i Pomorzan, a także polskiego księcia Bolesława III Krzywoustego, który na powrót przyłączył Pomorze Zachodnie do Polski. Książęta pomorscy Warcisław I i Racibor I stali się jego lennikami. Polska zapanowała również nad wschodnią, nadbałtycką częścią Połabia i narzuciła trybut Rugii.

Niebawem książęta pomorscy przejęli inicjatywę i nieustannymi najazdami atakowali wyspy duńskie. Przyłączyli się do nich ochoczo Słowianie połabscy (Ranowie, Obodryci, Czrezpienianie), widzący w sąsiadach z północy największe zagrożenie.

W sierpniu 1134 roku Pomorzanie i Połabianie za cel ataku wybrali stolicę Danii – Roskilde na Zelandii. Uderzenie Słowian było brutalne i druzgocące – miasto wraz z obronnym zamkiem zostało zdobyte i zniszczone!

Niecały rok później, na początku sierpnia 1135 roku, potężna, licząca około 300 okrętów, flota pomorsko-połabska z Raciborem I na czele wyruszyła przeciw Konungahelli nad rzeką Göta (obecnie Kungälv) – ważnemu portowi i ośrodkowi handlowemu na granicy Norwegii i Szwecji, podległemu wtedy Erykowi. 9-10 sierpnia Słowianie stoczyli zwycięską bitwę morską z okrętami skandynawskimi, biorąc je w posiadanie lub paląc, po czym wysadzili desant. Tysiące wojowników obległy i zdobyły gród. Był to wielki triumf oręża słowiańskiego oraz stojącej za wyprawą polityki Bolesława Krzywoustego. Duńczycy przez kolejne dziesięciolecia kulili się ze strachu na widok pomorskich czy połabskich żagli na horyzoncie.

Minęło kilka lat, odkąd Mikoszce i jego przypadkowo spotkanemu kompanowi, Dziegoniowi, udało się uciec przed wrogim plemieniem Polan, spod spalonego grodu. Bezpieczny kąt od pożogi wojennej i złośliwych demonów znaleźli pośród prastarej, świętej dąbrowy, w kącinie potężnego bóstwa słowiańskiego zwanego Świętowitem.

Nowe wydanie Mitologii Słowian zostało przygotowane na podstawie materiałów zachowanych w spuściźnie pośmiertnej autora.

• Wprowadzono aparat badawczy (przypisy, bibliografię obejmującą kilkaset pozycji), przygotowany częściowo przez Aleksandra Gieysztora i zachowany w rękopisie, częściowo zaś opracowany przez Anetę Pieniądz i wydawcę na podstawie zachowanych notatek autora;

• Włączono niepublikowane dotąd teksty dotyczące mitologii, ilustrujące różne obszary działalności badawczej i popularyzatorskiej autora – referaty konferencyjne, zapisy audycji telewizyjnych i radiowych.

Zamieszczono także:

• Wstęp Karola Modzelewskiego, prezentujący sylwetkę A. Gieysztora jako badacza i znaczenie jego porównawczych studiów nad mitologią dla rozwoju mediewistyki polskiej, a zwłaszcza jego rolę we wprowadzaniu nowych propozycji metodologicznych inspirowanych osiągnięciami językoznawstwa, antropologii kulturowej, etnologii itp.;

• Posłowie Leszka P. Słupeckiego poświęcone rozwojowi studiów nad mitologią słowiańską w ciągu ostatnich 20 lat i aktualnym perspektywom badawczym w tej dziedzinie; pozwalające czytelnikowi zapoznać się z nowymi odkryciami archeologicznymi i postępem badań nad mitologią porównawczą, a także spojrzeć na tezy Aleksandra Gieysztora z perspektywy dzisiejszego stanu badań;

• Wprowadzenie Anety Pieniądz przedstawiające warsztat badawczy autora, przygotowany na podstawie zachowanych materiałów archiwalnych.

Badania nad religią przedchrześcijańskich Słowian należą do najbardziej fascynujących, ale i niewdzięcznych prac naukowych. Fascynujących, gdyż nawet nieznaczny sukces jest ogromnym krokiem naprzód w poznaniu pierwotnego spojrzenia na świat naszych przodków; niewdzięcznym zaś z powodu ubogiego, dostępnego nam materiału poznawczego, na którym opierają się dzisiejsze badania.

Książka Rafała Merskiego „Modlitwy słowiańskie” sklada się z dwóch zasadniczych części.

O Słowianach nie trzeba pisać „ku pokrzepieniu serc”, by ukazać oryginalność ich kultury i wojskowości. Wystarczy pokazać wspaniałe znaleziska i zapisy źródłowe. Tam wszystko jest! Bohaterstwo, zdrada, taktyka, spryt, szczęk mieczy, świst cięciw.

Postać Henryka Sandomierskiego, jednego z młodszych synów Bolesława Krzywoustego, nie wzbudzała nigdy wielkiego zainteresowania mediewistów. Pozostający w cieniu, nie angażujący się w wielkie konflikty polityczne rozgrywające się między jego starszymi braćmi, pojawiał się epizodycznie w pracach poświęconych testamentowi Bolesława Krzywoustego i biografiach swych bardziej ambitnych i łaknących władzy braci. Nie sprzyjał także badaczom zainteresowanym tematem stan źródeł rozproszone, nierzadko bardzo lakoniczne wzmianki o życiu i działalności Henryka, często zawierające bałamutne informacje i błędną chronologie wydarzeń. Przed kilku laty Agnieszka Teterycz-Puzio opublikowała biografię obejmującą całokształt życia i działalności sandomierskiego księcia, Remigiusz Gogosz poszedł inną drogą i skupił się w swej pracy na zagadnieniu związków Henryka z ideologią i ruchem krucjatowym. Autor sięgnął do nielicznych źródeł z epoki, kronik polskich Wincentego zw. Kadłubkiem i Jana Długosza, lecz również do tekstów obcych, pochodzących z terenów Niemiec, Francji czy Cesarstwa Bizantyjskiego. Wykorzystał także w bardzo szerokim zakresie obszerną literaturę przedmiotu...

(z recenzji prof. M. Kwietnia)

Trzy wrogie siły wypowiadają wojnę Królestwu. Rozpoczyna się starcie o przyszłość korony. Stary król rusza na swą największą wojnę...

Władysław nie zdejmuje wojennej korony i nie daje się zwieść rozejmom. Przygotowuje się do wielkiej wojny z Zakonem. Jemioła walczy o życie Kazimierza z coraz mroczniejszymi siłami. Zawiera z królem sojusz przeciwko Krzyżakom i wojownikom Starców Siwobrodych. W tym samym czasie w Malborku toczy się zażarta walka o wizję Zakonu. Wielki mistrz zostaje zamordowany, a jego następca kończy politykę ugody. Wystawia przeciw Polakom wielką armię.

Król Jan Luksemburski hołduje Śląsk, z rozmachem zdobywa północną Italię i wzmocniony sukcesami zwraca wzrok na Królestwo Polskie. Nowy mistrz proponuje mu coś więcej niż sojusz – rozbiór Królestwa. Rikissa decyduje się na ryzykowną grę. Płoną miasta, wsie i katedry. Wojownicy Trzygłowa tańczą na ołtarzach kościołów. W wielkiej wojnie każdy dzień jest nieprzewidywalny, nawet ostateczna bitwa do której pod Płowcami stają Zakon i Królestwo.

Odrodzone Królestwo to finałowa część pięciotomowego cyklu pod tym samym tytułem. Powieść przeprowadza nas przez świat średniowiecznych intryg od północnej Italii przez litewską Wielką Puszczę, krzyżackie zamki i wawelskie zbrojownie. Świat chrześcijański i pogański splatają się ze sobą jeszcze silniej, niż wcześniej. Walka z Zakonem wchodzi w decydującą fazę, a Elżbieta Cherezińska po raz kolejny udowadnia, że na polu bitwy czuje się równie dobrze, co w zamkowych komnatach. Wracają wątki i bohaterowie, znani z poprzednich tomów. Wszystkie tajemnice zostaną rozwikłane, misterne intrygi ujrzą światło dzienne, a nawet przypadkowe zdarzenia sprzed lat odegrają zaskakująco ważną rolę w wielkim finale cyklu.

Trzy wrogie siły wypowiadają wojnę Królestwu.

Rozpoczyna się starcie o przyszłość korony.

Stary król rusza na swą największą wojnę.

Władysław nie zdejmuje wojennej korony i nie daje się zwieść rozejmom. Przygotowuje się do wielkiej wojny z Zakonem. Jemioła walczy o życie Kazimierza z coraz mroczniejszymi siłami. Zawiera z królem sojusz przeciwko Krzyżakom i wojownikom Starców Siwobrodych.

W tym samym czasie w Malborku toczy się zażarta walka o wizję Zakonu. Wielki mistrz zostaje zamordowany, a jego następca kończy politykę ugody. Wystawia przeciw Polakom wielką armię.

Król Jan Luksemburski hołduje Śląsk, z rozmachem zdobywa północną Italię i wzmocniony sukcesami zwraca wzrok na Królestwo Polskie. Nowy mistrz proponuje mu coś więcej niż sojusz – rozbiór Królestwa. Rikissa decyduje się na ryzykowną grę.

Płoną miasta, wsie i katedry. Wojownicy Trzygłowa tańczą na ołtarzach kościołów. W wielkiej wojnie każdy dzień jest nieprzewidywalny, nawet ostateczna bitwa do której pod Płowcami stają Zakon i Królestwo.

Odrodzone Królestwo to finałowa część pięciotomowego cyklu pod tym samym tytułem. Powieść przeprowadza nas przez świat średniowiecznych intryg od północnej Italii przez litewską Wielką Puszczę, krzyżackie zamki i wawelskie zbrojownie. Świat chrześcijański i pogański splatają się ze sobą jeszcze silniej, niż wcześniej.

Walka z Zakonem wchodzi w decydującą fazę, a Elżbieta Cherezińska po raz kolejny udowadnia, że na polu bitwy czuje się równie dobrze, co w zamkowych komnatach.

Wracają wątki i bohaterowie, znani z poprzednich tomów. Wszystkie tajemnice zostaną rozwikłane, misterne intrygi ujrzą światło dzienne, a nawet przypadkowe zdarzenia sprzed lat odegrają zaskakująco ważną rolę w wielkim finale cyklu.

Wznowienie książki wydanej w 1903 roku.

Publikacja Stanisława Ciszewskiego to bogate w źródła opracowanie na temat kultu ognia u Słowian i innych ludów. Autor w ujęciu wieloaspektowym dokonał omówienia znaczenia ognia w gronie wspólnoty rodowej, plemiennej, aż do kultu ognia w wymiarze państwowym.

Autor przedstawia dzieje średniowiecznej Polski przez podróże z synem. To fascynujące połączenie wykładu historycznego i literatury podróżniczej, wędrówka po najważniejszych zabytkach średniowiecznej Polski, obficie wzbogacona mało znanymi faktami i anegdotami. Razem z autorem odwiedzamy Ostrów Lednicki, Gniezno, Poznań, Giecz, Kraków. Słuchamy śpiewu mnichów benedyktyńskich w Tyńcu i koncertu organowego w Oliwie, oglądamy mauzoleum ostatnich Piastów w Legnicy. Wspinamy się na wieżę kościoła w Złotoryi, spacerujemy po cysterskim opactwie w Jędrzejowie, wędrujemy podziemnymi korytarzami Wieliczki. Poznajemy pasjonujące szczegóły codziennego życia w epoce średniowiecza, opisy jadłospisu czy ubiorów, spotykając jednocześnie wybitnych władców, świętych i kronikarzy. Wielkie wydarzenia towarzyszą zwykłym sprawom, czasami osobiste konflikty decydowały o losach państwa. To znakomita lektura dla wszystkich zainteresowanych historią Polski, przedstawiająca ją przez codzienne życie jej mieszkańców i zwykłe ludzkie sprawy.

Przenieś się do średniowiecznego świata Piastów, pełnego waśni i namiętności

Przekonasz się, że począwszy od Mieszka i jego Dąbrówki do żon i nałożnic Kazimierza, historia Polski obfitowała w intrygi i rozgrywki miłosne, jakich nie powstydziliby się bohaterowie kultowej sagi Gra o tron.

Którego z władców na polskim tronie nazwalibyśmy dziś prawdziwym macho? Która synowa nie przypadła do gustu królowej Jadwidze, ze względu na swoje wesołe usposobienie i upodobanie do muzyki?

W swojej najnowszej książce Iwona Kienzler – znana popularyzatorka historii i autorka bestsellerów biograficznych – przybliża nam dynastię, której nieobce były wszelkie zbrodnie i okrucieństwa, a w której kobietom spryt i determinacja przydawały się bardziej niż pochodzenie i koneksje.

Kiedy przenikliwy dźwięk kościelnych dzwonów obwieścił poddanym śmierć księcia Bolesława Krzywoustego, w Polsce nastały czasy, o których średniowieczni kronikarze pisali, że „Chrystus i jego święci spali”. Krążące po ówczesnej Europie widmo wielkiego bezkrólewia budziło uzasadnioną trwogę, zwiastując nadejście ery bezprawia i chaosu.

Dzieje Polski doby rozbicia dzielnicowego to historia skłóconej rodziny. Piastowscy epigoni, synowie i wnukowie tych, którzy pamiętali jeszcze zjednoczone królestwo, rzucili się sobie do gardeł. Książęta wydzierali sobie ziemię ojców, synowie występowali przeciw rodzicom, bracia przeciw braciom, wygnani seniorowie rodu z kolei skazani zostali po Europie jako szukający sławy rycerze. Początek wszystkiemu dała zaś braterska waśń zakończona zbrodnią. Dawny królewski ród Piastów rozpadł się na wrogie sobie klany, przy czym każdy z nich rozgrywał własną partię szachów. Przekonani o swojej wyższości Piastowie wielkopolscy; pragmatyczni, ale snujący dalekosiężne plany Piastowie śląscy oraz ambitni, a zarazem nieprzewidywalni Piastowie kujawscy. Wszyscy oni przez niemal dwa stulecia wszczynali niszczycielskie wojny, zdradzali przyjaciół i podawali rękę wrogom, nie cofając się przed niczym.

Taka właśnie, czarna legenda rozbicia dzielnicowego to jednak tylko połowa prawdy. W istocie było ono przełomowym momentem w naszych dziejach, wymagający zresztą gruntownej rewizji. Właśnie wtedy pojawiają się bowiem idee patriae – ojczyzny, i rei publicae – rzeczy pospolitej. Polska przestaje być prywatną własnością Piastów, którzy wypuszczonego z rąk steru władzy nigdy już nie odzyskali. Historia o tym, kto i jak im go odebrał, również będzie ważną częścią tej opowieści.

Książka zabiera czytelnika za kulisy XIII–wiecznej polityki, pokazuje tajniki i narzędzia sprawowania władzy: od brutalnej siły, poprzez relikwie męczenników, klątwy, zafałszowane kroniki, na zrabowanych koronach kończąc. Przy okazji na światło dzienne wydobyci zostają pozostający dotąd w cieniu mniej znani uczestnicy walki o tron: Kościół i jego biskupi, komesowie i dostojnicy z możnych rodów, papiescy legaci i inkwizytorzy, rosnące w siłę miasta oraz pozbawione pana rycerstwo, rozbójnicy i renegaci. Wszystko to mieszało się w polskim tyglu, a ogień pod nim wciąż podsycali czescy Przemyślidzi, niemieccy cesarze, ruscy kniaziowie, a nawet mongolscy koczownicy.

Na kartach książki ożywają również nigdy nie zrealizowane scenariusze wydarzeń, które mogły pchnąć historię Polski na inne tory. Pojawiają się sceny koronacji Bolesława Krzywoustego na króla, Henryka Pobożnego triumfującego w bitwie pod Legnicą, Wacława III uchodzącego sztyletom zamachowców i dającego nowe życie unii polsko–czeskiej. Jest to zarazem próba odpowiedzi na dręczące nas do dziś pytania o możliwość uniknięcia rozbicia dzielnicowego, szans zjednoczenia królestwa przez Piastów śląskich oraz możliwości upadku dynastii i dalszych losów Polski uwikłanej w odwieczny wybór między modernizacyjnym marszem na Zachód a obawą przed utratą własnej tożsamości.

Tomasz Targański – historyk, dziennikarz, autor artykułów o tematyce historycznej i popularnonaukowej oraz licznych wywiadów. Współpracuje m.in. z „Polityką”, „Tygodnikiem Powszechnym” oraz „Newsweekiem”. Publikował również w „Dzienniku Gazecie Prawnej” i „Nowej Europie Wschodniej”. Studiował historię i dziennikarstwo na Uniwersytecie Wrocławskim. W swoich artykułach reinterpretuje znane wydarzenia historyczne, poszukując aktualnych odniesień i nowych punktów widzenia.

Książę Władysław powrócił z banicji i Kraków odtworzył przed nim swe bramy. Ale Królestwo wciąż jest podzielone, w Starszej Polsce władają książęta Głogowa, w Czechach trwają zawirowania tronowe, a na północy Krzyżacy zaczynają swą grę o Pomorze. Grę, która rozpętała gdańskie piekło.

Rozprawa naukowa dr. Piotra Szczurowskiego na temat przyczyn krzyżackiego sukcesu w XIII-wiecznym podboju Prus.

Jaką rolę odgrywały Rusinki u boku swych mężów? Co wiemy o ich codziennym życiu? Czy potrafiły się odnaleźć w świecie zdominowanym przez mężczyzn? Jak sprawdzały się  jako matki i żony?