Książki historyczne

U siebie, a jednak obcy – polscy i niemieccy wygnańcy między pożegnaniem a nowym życiem.

Zebrane w niniejszym tomie szkice o polskiej polityce z ostatnich dwóch i pół wieku łączy myśl, na którą bodajże jako pierwszy zwrócił uwagę Niccolò Machiavelli, iż istnieją dwa światy: świat osobistej moralności jednostek i świat politycznej organizacji, oparte na funkcjonowaniu dwóch różnych kodeksów etycznych. Myśl o istnieniu dwóch rodzajów etyki rozwinął Max Weber. Jego zdaniem polityk powinien kierować się etyką odpowiedzialności, a nie etyką przekonań. Myśl Machiavellego i Webera o istnieniu dwóch etyk uświadamia nam, że według innych kryteriów powinniśmy oceniać zachowania Polaka w roli obywatela, żołnierza, naczelnego wodza i polityka, co szczególnie ważne jest w odniesieniu do Polski popadającej od początku XVIII wieku w zależność od Rosji.

Swój niepodległy byt Polska rozpoczynała zniszczona, zubożona, bez ustalonych granic, bez wojska, za to z koniecznością scalenia trzech różnych organizmów. Proces integracji musiał odbywać się sprawnie, szczególnie w obliczu niechęci sąsiadów i niejednoznacznej postawy rządów mocarstw koalicyjnych. Jednak dzięki niezwykłemu wysiłkowi całego pokolenia Polaków i sprzyjającej koniunkturze międzynarodowej udało się niepodległość obronić i zachować.

Według nazistów, kultura była pierwotnie prostym odwzorowaniem natury: ludzie oddawali cześć drzewom i rzekom, spółkowali, żywili się i walczyli tak jak inne zwierzęta, bronili tylko i wyłącznie własnego stada. Wynaturzenie nastąpiło wraz z przybyciem Semitów do Grecji, z ewangelizacją i narzuconym przez nią judeochrześcijaństwem, w końcu z Wielką Rewolucją Francuską, która nadała ostateczny kształt ich absurdalnym konstruktom ideologicznym (równość, współczucie, abstrakcyjne prawo).
Aby ocalić rasę nordycko-germańską, należało przeprowadzić rewolucję kulturalną, odnaleźć sposób życia dawnych przodków i na powrót spoić kulturę z naturą. Człowiek germański sądził, że zmieniając zgodnie z tymi nakazami prawo i moralność, zapewnia sobie przetrwanie. Dzięki na nowo spisanemu prawu i nowej moralności, bicie i zabijanie stawało się legalne i moralne.
Niniejszym zbiorem studiów Johann Chapoutot podsumowuje i łączy swoje dwie poprzednie książki, Le national-socialisme et l'Antiquit (2008) i La Loi du sang: penser et agir en nazi (2014). Pogłębiając pewne zagadnienia, takie jak odczytanie stoicyzmu i Platona w Trzeciej Rzeszy, posługiwanie się Kantem i jego imperatywem kategorycznym czy recepcja prawa rzymskiego w Niemczech, pokazuje, w jaki sposób przebiegało przepisanie historii Zachodu i jakimi drogami te idee docierały do wykonawców nazistowskich zbrodni.

Johann Chapoutot jest profesorem historii najnowszej na Uniwersytecie Paris-Sorbonne.

Rozczarowania polegają na tym, że to, co kiedyś było bliskie i miłe, staje się dalekie i brzydkie. Inteligentne oczy wypatrzyły, życzliwe mi ręce wybrały kilkadziesiąt moich artykułów, rozsypanych wśród lat wieczornej pisaniny „wstępniaków” i spróbowały stworzyć z nich książkę. Uśmiecham się sceptycznie do tej entrepryzy.

Krytyczne spojrzenie na liczne wytwory nazistowskiej propagandy, które funkcjonują do dzisiaj. Ich podważenie rzuca zupełnie inne światło na przebieg II wojny światowej i pokazuje, jak trudno jest – nawet po zwycięstwie militarnym – wygrać walkę o historię.

Prozaik, dramaturg, satyryk, poeta, eseista, publicysta, krytyk, także działacz polityczny i społeczny - człowiek, którego orężem było pióro. Walczył nim zacięcie, a że talentu mu nie brakowało, był liczącą się osobistością życia literackiego i publicystyki II RP.

Krym do niedawna był turystyczną perłą Euroazji. Jednak ostatnie cztery lata ponuro zaznaczyły się w historii tego regionu. Dopełnia się tragedia półwyspu tratowanego kiedyś przez kopyta koni mongolskich koczowników, buciory carskich sołdatów, hitlerowskich najeźdźców i sowieckich bezpieczniaków. Krym na naszych oczach traci swoją wielokulturową tożsamość, staje się znikającym półwyspem.

Widziałem Puszczę Białowieską na ekranie. Były to zdjęcia dokładne, a przecież nie dawały rzeczy dla tej puszczy najistotniejszej, tego zapachu, który wytwarza olbrzymiość przestrzeni leśnej. Jednej tylko rzeczy, jednej tajemnicy ani moja, ani żadna inna książka o Piłsudskim nie wyjaśni...

"Moich szkiców średniowiecza nie należy uważać za pracę historyka, lecz tylko publicysty. Pisałem je, aby zakwestionować zadawnione poglądy i wezwać do kontroli pewnych pojęć, które takiej rewizji jak najbardziej wymagają. Inteligentniejszy czytelnik stwierdzi, że ciągle wygłaszam protesty przeciw pojęciom ustalonym i zamarzniętym. Czytelnik mniej inteligentny będzie mówił i pisał, że o takiej lub takiej sprawie nie mam pojęcia, bo przecież "wiadomo jest, że było inaczej".
Stanisław Cat-Mackiewicz
Herezje i prawdy mimo upływu pół wieku od momentu powstania są nadal świetną lekturą, (...) godną polecenia, mimo swoich śmiałych, nieraz może zbyt śmiałych hipotez, ocierających się prawie o historię alternatywną (...). Niniejsza książka jest także bez wątpienia wyrazem fascynacji Mackiewicza dynastią jagiellońską, a jednocześnie wyrazem tęsknoty za światem, który odszedł wraz z wybuchem drugiej wojny światowej i bezpowrotnie pogrzebał ideę jagiellońską.
prof. Jerzy Sperka

Wyobraźnia zbiorowa narodu zależy od jego znajomości historii. Jest ona przez wieki kształtowana z pokolenia na pokolenie. Bez historii nie da się zrozumieć współczesnych dziejów narodu. Podobnie nie można pojąć stosunków między narodami, bez wglądu w ich historię. Dlatego istotne jest, aby każdy naród znał swoją własną historię, chociaż nie zawsze tak jest.

Książka zawiera szkice i eseje przybliżające politykę dyktatora Portugalii António Salazara i dyktatora Hiszpanii Francisco Franco wobec uczestników II wojny światowej. Poruszone w nich zostały również zagadnienia: stosunków Polski Ludowej z frankistowską Hiszpanią , koncepcja Nowego Państwa Salazara, czy stosunku polskich narodowców do portugalskiego dyktatora.

"Każde przeinaczenie prawdy zwiększa niebezpieczeństwa, które nam grożą ze strony bolszewizmu...

Tytuł tej książki: Św. Stanisław Kostka — Największy z międzynarodowych Polaków — nie jest retorycznym zwrotem obliczonym na rozbudzenie zaciekawienia czytelnika, lecz służy nowemu naświetleniu postaci świętego. Kto w literaturze religijnej szuka pożytecznej nowości, znajdzie ją tu obficie i zbawiennie, gdyż ta nowość duszę mu odnowi. Wielkie bowiem bogactwo świeżych i głębokich myśli, w pięknej a swoistej autorowi szacie językowej zaspokoi w pełni smak estetyczny czytelnika, a co najważniejsze — wielce zasili i uskrzydli mu duszę.
WYDANIE JUBILEUSZOWE – 450 LAT OD NARODZIN DLA NIEBA

Kompletna, napisana w przystępny i bardzo interesujący sposób biografia cygańskiego męczennika wojny domowej w Hiszpanii, bł. Zefiryna Gimeneza Malli. „Dziś, kiedy borykamy się z wieloma trudnościami w zachowaniu Tradycji, trzeba się przyjrzeć słowom i czynom błogosławionego Zefiryna i zobaczyć, jak w jego życiu wyglądała ta wierność katolickiej Tradycji.

Kardynała Hozjusza przemilczeć, Zygmunta III oczernić, a księdza Piotra Skargę sprowadzić do roli sejmowego mówcy — oto sposób na pozbawienie Polaków dumy z kontrreformacji, czyli zwycięstwa prawdziwej wiary nad herezjami. A przecież było to zwycięstwo większe niż wszystkie triumfy militarne dawnej Polski. Bo gdyby nie tacy ludzie jak Hozjusz, moglibyśmy już nie być katolikami.

O prześladowaniu Kościoła w Meksyku nie wie się prawie nic albo wie się rzeczy fałszywe. Temu smutnemu stanowi rzeczy chce zaradzić ta książka, zestawiając garść najzupełniej pewnych, setkami świadectw stwierdzonych faktów, zdolnych na dzieje Meksyku rzucić jasne światło.

Niezaprzeczenie Leona XIII zaliczyć należy do najwybitniejszych, dodatnich postaci XIX wieku. Jego panowanie pozostanie znaczące i zapamiętane w historii Kościoła i świata. Nie jest to jeden z tych papieży, jakich było wielu, którzy w Rzymie zostawiają pamięć swych cnót, w historii kościelnej pamięć swych starań i zabiegów, ale do wiadomości ludzi świeckich prawie się nie dostają, w zewnętrznych dziejach świata ich nie znać.