Aby On królował! - Jean Ousset

Kim był Marcin Luter? Reformatorem, który z miłości do prawdy wystąpił przeciw nadużyciom papiestwa? Czy rebeliantem, prekursorem późniejszych rewolucjonistów? Co jest przyczyną tak całkowitej zmiany stanowiska Kościoła? Powody mogą być dwa. Albo odkrycie nieznanych pism reformatora, rzucających nowe światło na jego postawę, albo nowa interpretacja jego nauk.

W swoich pracach Sorokin dał się poznać nie tylko jako wnikliwy analityk współczesnej cywilizacji, ale również jej przenikliwy jej krytyk, dostrzegający w pozornie mało znaczących przemianach kulturowych zapowiedź dużo głębszych i trudnych do odwrócenia trendów, które w przyszłości mogą doprowadzić cywilizację Zachodu do upadku. Jego szczególny niepokój budziło zjawisko, które określił mianem „rewolucji seksualnej”, prowadzącej do coraz głębszej seksualizacji wszystkich sfer kultury. Skutkiem tej seksualizacji jest pozwolenie ludziom na to, aby kierowali się jedynie swoimi zwierzęcymi, pierwotnymi popędami i namiętnościami, co czyni ich łatwym łupem manipulacji i propagandy, niszcząc przy okazji tradycyjne więzi międzyludzkie (zwłaszcza rodzinne), miłość zaś sprowadzając do rodzaju wymiany handlowej, polegającej na wzajemnym świadczeniu sobie usług seksualnych.

Pitirim A. Sorokin zmarł po dwóch latach ciężkiej choroby 10 lutego 1968 roku w wieku 79 lat w Winchester w stanie Mssachusets. Uroczystości pogrzebowe przebiegały zgodnie z rytuałami rosyjskiej Cerkwii prawosławnej. Sorokin miał dwóch synów, starszy z nich, Peter P. Sorokin, w 1966 roku był wynalazcą lasera barwnikowego. Rękopisy i papiery Sorokina znajdują się obecnie w University of Saskatchewan w Saskatoon w Kanadzie. W marcu 2009 roku w Państwowym Uniwersytecie w Syktywkarze, w rosyjskiej Republice Komi, utworzono Sorokin Research Center, którego zadaniem ma być między innymi publikacja obfitych materiałów, jakie pozostawił po sobie wybitny socjolog.

Mimo sławy na całym świecie i tłumaczeń na dziesiątki języków, w Polsce prace Sorokina pozostają w zasadzie nieznane i prócz tłumaczenia jego wczesnej, mało reprezentatywnej książki Ruchliwość społeczna, brakuje przekładów jego najważniejszych dzieł. Przyczyny tego mogą być różne, jedną z nich może być fakt, że Sorokin przyjmuje szeroką, interdyscyplinarną perspektywę w socjologii, nie ograniczając się do suchych statystyk, lecz wyciągając ze swoich badań głębsze wnioski, dotyczące natury i przyszłości naszej cywilizacji. Te wnioski również mogą być powodem jego ignorowania w środowiskach naukowych, Sorokin bowiem przedstawia zagrożenia płynące z opartej na marksizmie rewolucji kulturowej, której pierwsze objawy diagnozował w USA już w latach pięćdziesiątych, ukazując, w jaki sposób kult postępu, techniki i – ogólnie – ideologii Oświecenia niszczy trwały ład, na którym oparta była cywilizacja łacińska. Sformułowane ponad pół wieku temu wnioski Sorokina w wielu wypadkach okazały się prorocze, czego przykładem jest choćby proces seksualizacji społeczeństwa, prowadzący do upadku rodziny i gwałtownego kurczenia się białej populacji, Jednocześnie jego nadzieje na odrodzenie się cywilizacji łacińskiej, które żywił w ostatnich dekadach życia, okazały się płonne albo przedwczesne – w obecnej sytuacji można raczej spodziewać się pogłębiania fazy „senstytywnej”, jak sam to określił, prowadzącego aż do upadku cywilizacji.

*

Książka wydana po raz pierwszy w roku 1970, stanowi wersję skróconą i zmienioną książki pt. Le Marxisme-léninisme opublikowanej przez Jeana Ousseta dziesięć lat wcześniej. Autor uwzględnił w niej najnowszy ówczesny przejaw Rewolucji, jakim były wydarzenia z roku 1968 po obydwu stronach żelaznej kurtyny. Bardzo subtelna i przenikliwa analiza marksizmu. Jean Ousset nie tyle skupia się na głównych tezach marksistowskich, takich jak walka proletariatu i burżuazji, prymat ekonomii, teoria wartości dodatkowej, kolektywizacja, internacjonalizacja, dyktatura proletariatu etc. – to wszystko jest przejściowe, ograniczone w czasie i przestrzeni. Otóż idzie on do sedna problemu, kładąc nacisk na istotowo dialektyczny aspekt marksizmu, w którym tkwi tajemnica całego systemu. Istotę rzeczy stanowi dialektyczna figura myśli – prawo przeciwieństw będące zasadą i duszą marksizmu – którą bardzo trudno uchwycić i na tyle jest ona sprzeczna ze zdrowym rozsądkiem, że niemal zawsze pozostaje przemilczana