Franco i Salazar. Europejscy dyktatorzy - Słęcki Maciej, Szklarski Bohdan

W powszechnej opinii, także Polaków, którzy się tą problematyką interesują, generał Franco i profesor Salazar uratowali swe kraje - Hiszpanię i Portugalię - przed zarazą komunizmu. Powszechnie też wiadomo, że szczególnie Hiszpania bliska była opanowania przez komunistów, a za odepchnięcie ich od władzy musiała zapłacić słoną cenę wojny domowej, wielu tysięcy zamordowanych, zgwałconych, rannych i uwięzionych. Podziały, jakie tkwią w społeczeństwie hiszpańskim są tak głębokie, że dzielą je do dziś.
Gdyby zaś w drugiej połowie lat 30. XX wieku komunizmowi nie oparła się Hiszpania, prowadzona silną ręką Caudillo, jest wielce prawdopodobne, że padłaby również stosunkowo niewielka i słaba gospodarczo Portugalia...
Powyżej przypomniana opinia pomija jednak inny, niemniej ważny aspekt działalności politycznej obu wspomnianych przywódców. Otóż uchronili oni swoje kraje także przed inną zarazą, w tamtym okresie co najmniej równie groźną - przed socjalizmem czarnym i brunatnym, czyli przed faszyzmem i hitlerowskim nazizmem.
Współcześni przedstawiciele lewicy i lewactwa wspomną oczywiście współdziałanie Niemiec Adolfa Hitlera i Hiszpanii Francisco Franco z jednej strony bombardowanie Guerniki, z drugiej krwawiącą na froncie wschodnim Błękitną Dywizję. Nie zmienia to jednak faktu, że Portugalia przez cały czas trwania II wojny światowej współdziałała z aliantami, a nieprzejednana niechęć portugalskiego premiera António Salazara do faszyzmu i hitleryzmu wpłynęła w końcu także na postawę przywódcy hiszpańskiego, gen. Francisco Franco.

Rzecz jasna czytelnik tej książki będzie mógł poznać nie tylko politykę gen. Franco i profesora Salazara wobec uczestników ogólnoświatowego konfliktu sprzed ponad siedemdziesięciu lat. Szkice i eseje zawarte w niej, skreślone piórami profesorów, m.in.: Marka Bankowicza, Jacka Bartyzela, Selima Chazbijewicza, Tadeusza Miłkowskiego, Anny Łabno i Adama Wielomskiego pozwolą poznać i zrozumieć również kwestę przywództwa w autorytaryzmie iberyjskim, przyczyny wojny domowej w Hiszpanii 1936-1939, doktrynę polityczną Hiszpanii Franco czy kulisy stosunków Polski Ludowej z Hiszpanią frankistowską, a także politykę wewnętrzną Antónia Salazara, stosunek jego państwa do faszyzmu i faszystów, jego koncepcję Nowego Państwa na tle ówczesnych europejskich nacjonalizmów chrześcijańskich czy wreszcie stosunek do niego polskich narodowców...